Ne çok etkiledi beni bu hikaye. El Pais’ten aktarıyorum. Yang Jiang Çinli bir kadın ülkesinin önde gelen yazar ve akademisyenlerinden biri. Cervantes’in Don Kişot eserinin tam metnini ilk kez Çince’ye aktaran çevirmen. Öyle bir yaşam hikayesi ki, çeviri, edebiyat, insanın içinde yaşadığı dönemle ilişkisi ve yapabilecekleri… Sonsuz düşünceler sarmallanıyor okudukça…

Yang Jiang 1911’de Pekin’de doğuyor. Lisansını politika üzerine yapıyor. Yüksek lisansını  yabancı edebiyat üzerine. 1930’ların sonunda kocasıyla birlikte Birleşik Krallık ve Fransa’ya gidiyor. İngilizce ve Fransızca öğreniyor. Ülkesine döndükten sonra bu dillerden tiyatro eserlerini Çince’ye çevirmeye karar veriyor.

İspanyolca ile tanışması ise 1950’de Lazarillo de Tormes’i Fransızca’dan çevirmesi ile oluyor. 1957 yılında aynı şekilde ikinci dil üzerinden Don Kişot’u da çevirmeyi düşünüyor. Ancak kitabın İngilizce ve Fransızca beş  çevirisini okuduktan sonra hiç bir çevirinin orjinali aktarmak için yeterli olmadığına kanaat getirerek çok etkileyici bir seçim yapıyor! İspanyolca öğrenmeye karar veriyor! Yaşı 48. Çünkü ona göre “metni değil, fikirleri çevirmek” gerek. Daha dünyada çeviribilim diye bir bilim dalı yokken o da kişisel deneyiminden yola çıkarak çeviriye kendi bakış açısını getiriyor. Acaba ben neyi çevirmek için hangi dili öğrenirdim. Düşünmeden edemedim  🙂

1966’da “Kültür Devrimi” olduğunda kitabın ilk iki cildini tamamlanmış durumda. Ancak bu dönemde karı kocayı zorunlu olarak çalışmak için kırsal bölgeye gönderiyorlar. Kitaplardan uzak kalıyor. Daha sonra bu konuda yazdığı yazıda kendilerini “eğitimsizleştirmek” için yapılanlardan bahsediyor.

 

1972’de tekrar Pekine dönebiliyor. Don Kişot çevirisi 1978’de yayınlanıyor. O zamandan
beri  700 bin satmış. 1986 yılında kendisine İspanyol kültürünü ve edebiyatını Çin’de tanıtmaya katkılarından dolayı Alfonso X El Sabio madalyası veriliyor.

O kadar çok düşündürdü ki bu hayata sığanlar, bir çevirmenin tercihleri… Türkçeye aktarmadan edemedim.

Kaynak: http://cultura.elpais.com/cultura/2016/05/30/actualidad/1464640066_839649.html?id_externo_rsoc=FB_CM

Fotoğraflar internetten alınmıştır.